Schemat W-C-J-N

Często nurtowało mnie pytanie co tak naprawdę moi uczniowie już wiedzą na dany temat, czego chcieliby się nauczyć i w jaki sposób chcieliby to zrobić. W celu zdiagnozowania ich wiedzy czy poziomu umiejętności często po prostu pytałam ich o to. Odpowiadali zwykle ci najbardziej odważni. Pozostali, którzy z natury są małomówni nie zabierali głosu. W rezultacie miałam tylko informacje od kilku uczniów. Taki stan rzeczy panował do momentu aż zastosowałam schemat W-C-J-N. Dzięki niemu wiem, w którym miejscu są moi uczniowie, jaką posiadają wiedzę na wybrany temat. Ale to nie wszystko. Schemat ten pozwala również dowiedzieć się czego mój uczeń chciałby się nauczyć nowego o danym zagadnieniu. Na co chce zwrócić uwagę. Co jest dla niego ważne. Co więcej, stosując schemat W-C-J-N otrzymuję informację w jaki sposób dane dziecko chce się tego nauczyć, jakie formy i metody pracy preferuje. W rezultacie daje mi to wiedzę, dzięki której mam możliwość dobrania odpowiednich metod pracy na zajęciach z uwzględnieniem potrzeb i zainteresowań moich uczniów.  Wiem, które ćwiczenia są dla nich najciekawsze, z którymi lubią pracować podczas zajęć i które ułatwiają im przyswajanie wiedzy czy umiejętności.

Warto jeszcze dodać, że dzięki schematowi W-C-J-N mam możliwość otrzymania od uczniów informacji zwrotnej na temat tego, czego nauczyli się podczas zajęciach, a to pozwala na dalsze planowanie poszczególnych etapów lekcji z uwzględnieniem potrzeb uczniów.

Wykorzystałam to narzędzie w oddziałach od IV do VIII. Uzyskałam bardzo wiele cennych informacji, które pozwoliły mi tak zaplanować zajęcia, aby zainteresować tych, którzy jeszcze nic nie wiedzieli na dany temat, ale również poszerzyć wiedzę pozostałych uczniów wychodząc naprzeciw ich oczekiwaniom co do sposobu zdobycia nowej wiedzy, rozbudzić w nich ciekawość, zaktywizować do działania i jednocześnie umożliwić im monitorowanie ich własnego procesu uczenia się.

Analizując poszczególne zajęcia, podczas których korzystałam ze schematu W-C-J-N, myślę, że stosowanie tego schematu motywuje uczniów do aktywniejszego uczestnictwa w lekcjach. Sami tworzą własne ćwiczenia takie jak np. quizy, które wykorzystujemy na zajęciach jako warm-up activity. W ten sposób sygnalizują, które aplikacje, czy inny narzędzia TIK, są dla nich atrakcyjne. Jest to istotne zwłaszcza teraz, gdy nadal pracujemy zdalnie. Z informacji, które otrzymuję od moich uczniów wynika, że jest im trudno aktywnie angażować się w pracę podczas zajęć i , jak powiedział mi jeden uczeń, ,,odpływają”. Jest to zrozumiałe biorąc pod uwagę, że spędzają wiele godzin przed komputerem, a co za tym idzie szybko ogarnia ich znużenie. Schemat ten wywołał ,,ożywienie” wśród uczniów i przyciągnął ich uwagę. Co więcej, dał im poczucie, że ich zdanie jest ważne i zmotywował do działania.

Style uczenia się moich uczniów

Wprowadzenie schematu rozpoczęłam od wyjaśnienia uczniom poszczególnych części tabelki schematu W-C-J-N:

Następnie poprosiłam o jej przerysowanie i uzupełnienie. Nad tabelką zapisałam temat: Saint Patrick’s Day (kl. IV).  Określiłam czas: 5 minut (konieczne było wydłużenie o kilka minut). W starszych klasach uczniowie potrzebują mniej czasu na uzupełnienie tabeli. Do mierzenia czasu wykorzystuję zegar na www.classroomscreen.com, co jest dodatkową atrakcją dla moich uczniów i pozwala im kontrolować czas pracy.

W związku z faktem, że pracujemy na platformie MS Teams, bardzo często korzystam z Notesu zajęć więc w klasach starszych rozsyłam uczniom tabelkę z tematem do ich Notesów. Usprawnia to pracę i sprawia, że mam bezpośredni wgląd do tego co piszą. Podczas jednej z lekcji wspólnie uzupełniali poszczególne części tabeli. W tym celu umieściłam tabelkę w Obszarze współpracy, wstawiłam ilość wierszy równą ilości uczniów i każdy z nich pisał w swojej rubryce. W ten sposób na bieżąco monitorowałam zawartość poszczególnych kolumn.

Uczniowie z zaangażowaniem podeszli do zadania i sprawnie odpowiedzieli na poszczególne pytania. Oczywiście, niektórzy z nich od razu zapytali: ,,A po co Pani o to wszystko pyta?” No właśnie, po co? Dla mnie osobiście po to, aby dowiedzieć co już wiedzą na dany temat. Uzyskane informacje pozwoliły mi na zaplanowanie poszczególnych lekcji min.: z czasem Present Simple, przysłówkami częstotliwości czy zaplanować lekcje kulturowe (Dzień św. Patryka, Wielkanoc). W starszych klasach szczególnie przydatne do powtórek przed egzaminem. Daje uczniom możliwość wypisania wszystkiego co wiedzą na określony temat i pozwala zauważyć nad czym jeszcze należy popracować i w jaki sposób chcą to zrobić. Zastosowałam omawiany schemat również podczas czytania ze zrozumieniem. Uczniowie mieli za zadanie odnaleźć najważniejsze kwestie w tekście, zapisywali co już wiedzą, a czego chcą się dowiedzieć. Ćwiczenie to stworzyło sytuację, w której posługiwali się językiem angielskim, wielokrotnie używali tych samych słów i wyrażeń, a to z kolei znacznie ułatwiło im ich zapamiętanie^[1].

Przygotowując ćwiczenia zwracam uwagę na ich różnorodność. Staram się dobierać ćwiczenia biorąc pod uwagę różne style uczenia się, a więc takie dla słuchowca i wzrokowca oraz dla kinestetyka. Każdy z uczniów preferuje inny styl uczenia się^[2]. Jest to ważne z punktu widzenia tego, że każdy z nas odbiera informacje płynące ze świata zewnętrznego w indywidualny sposób i przetwarza je też na swój sposób. Ucząc się schematami takimi samymi dla wszystkich nie wykorzystujemy w pełni swojej kreatywności.

Znając style uczenia się moich uczniów mogę tak dostosować metody pracy, aby zwiększyć efektywność nauki i szybkość przyswajania przez uczniów wiedzy. Odpowiedzi na pytanie: Jak chcesz się tego nauczyć? pozwoliły na dobór odpowiednich form pracy.

A co uczniowie myślą o tej rutynie?

Jedna z uczennic powiedziała: ,,Fajne to ćwiczenie. Przynajmniej nie słyszałam kolejny raz tego samego. Nauczyłam się nowych rzeczy, tych których nie wiedziałam”.

Z kolei inny uczeń powiedział: ,,Już wiem czego się nauczyłem”. Chodziło mu o ostatnią część tabelki, którą uzupełniał pod koniec lekcji, w której zapisał czego się nauczył podczas zajęć.

Jeśli chodzi o starszych uczniów to wielu z nich uważa, że: ,,fajnie, że Pani pyta co już potrafię” , a inni: ,,nareszcie mogłem napisać, które gry lubię najbardziej”. Uzyskane informacje są dla mnie niezwykle cenne. Staram się brać je wszystkie pod uwagę podczas przygotowywania materiałów na poszczególne zajęcia. Myślę, że daję uczniom swego rodzaju autonomię i zachęcam ich do przejmowania odpowiedzialność za ich proces uczenia się. Jasno precyzują jak chcą się uczyć i czego chcą się uczyć oraz dokonują swego rodzaju ewaluacji na koniec zajęć pisząc czego się nauczyli. A czy nie o to chodzi by każdy z nich uczył się tak jak chce? W tempie, które mu odpowiada najbardziej?

Podsumowując uczniowie bardzo polubili schemat W-C-J-N i myślę, że zagościł u nas na dobre. Warto go stosować. Wprowadzenie omawianego schematu sprawiło, że uczniowie  czują, że ich zdanie, opinia są ważne dla mnie jako nauczyciela. To z kolei wpływa na budowanie między nami relacji.

Korzyści stosowania schematu W-C-J-N:

• bezpośrednia refleksja ucznia nad tym co już wie/potrafi oraz w jaki sposób chce zdobyć nową wiedzę,
• zaangażowanie uczniów,
• pobudzenie do myślenia,
• uczniowie są aktywnymi uczestnikami swojego własnego procesu uczenia się,
• uczniowie przejmują odpowiedzialność za swój proces uczenia się,
• uczeń staje się bardziej autonomiczny,
• nauczyciel ma możliwość modyfikowania metod/form pracy dostosowując je do potrzeb uczniów,
• schemat W-C-J-N może być stosowany w każdym momencie zajęć i jest bardzo jasny i przejrzysty dla uczniów.

Aneta Kufel

Bibliografia:

1. Winiarek Maciej, TOC dla Edukacji.
2. http://www.readingrockets.org/article/differentiated-instruction-reading
3. https://www.storyboardthat.com/storyboards/natashalupiani/seasons–kwl

^[1] Inspiracje https://www.storyboardthat.com/storyboards/natashalupiani/seasons–kwl

^[2] http://www.bc.ore.edu.pl/Content/969/JO_1_1.pdf