Think, Puzzle, Explore
Przez kilka ostatnich tygodni byłam pochłonięta rozwijaniem myślenia krytycznego na lekcjach języka angielskiego i wprowadzaniem nowych rutyn, ale i kontynuowaniem pracy z tymi już wprowadzonymi wcześniej. Rutyny MK stały się dla mnie ważnym narzędziem nie tylko ze względu na rozwijanie myślenia krytycznego, ale również sprawiły, że okazały się ogromnym wsparciem w prowadzeniu zajęć on-line.
Kształcenie na odległość stawia przede mną wciąż nowe i nowe wyzwania.
Nie da się ukryć, że bywa iż po ,,drugiej stronie’’ prawie nikt się nie odzywa. Cóż, można powiedzieć to ten wiek. Dorastają. Dojrzewają. Być może wstydzą się wypowiadać na forum. Nie mniej jednak, nie zmienia to faktu, że staram się szukać takich metod pracy, które aktywizowałyby uczniów, angażowały do pracy i pobudzały do działania. Z pomocą przyszło mi Myślenie Krytyczne i narzędzia, które oferuje. Dodam, że minął szósty tydzień od wdrażania moich uczniów do pracy z rutynami MK. Odkryłam, że im częściej stosuję rutyny na zajęciach, tym bardziej uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach. Chodzi mi tutaj zwłaszcza o starszych uczniów. Nie bez znaczenia jest fakt, że pracują w pokojach na MS Teams. To jest bardzo ważny element. Myślę, że daje im to swego rodzaju autonomię, ale i poczucie bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo to, polega na tym, że pracują w środowisku, które uważają za bezpieczne. Tutaj tym bezpiecznym środowiskiem są 3-4 osobowe pokoje, w których pracują ze swoimi rówieśnikami. Nigdy nie naciskam, aby każdy ,,musiał” w danym momencie ,,sypać pomysłami z rękawa”. Zauważyłam, że dzięki temu ci uczniowie, którzy najpierw mówią, że tak naprawdę to nic nie umieją, po chwili mają wypisane mnóstwo pomysłów, pytań, refleksji. Wykorzystują wcześniej nabytą wiedzę. Przypominają sobie, utrwalają i uczą się.
Think, Puzzle, Explore czyli Myśl, kombinuj, badaj
Po co ?
Cóż, rutyna ta uruchamia u uczniów pokłady już posiadanej wiedzy, wspiera generowanie pomysłów i jednocześni pobudza ciekawość i zachęca do stawiania głębszych pytań w określonym temacie.
Kiedy z niej skorzystać?
Działa w momencie kiedy wprowadzamy nowy temat na zajęciach, ale i wtedy gdy chcemy przypomnieć wybraną partię materiału lub też po prostu sprawdzić co uczniowie zapamiętali z danego działu, tematu.
Praktyczne zastosowanie rutyny:
Ja używam jej we wszystkich wspomnianych wyżej sytuacjach. Pierwsze kroki z rutyną Myśl, kombinuj, badaj stawiałam w klasie siódmej wprowadzając nowy temat: Healthy lifestyle.
Wyświetliłam im pytanie: What do you think you know about this topic? Pomyśl, co już wiesz na ten temat? Pojawiły się pytania o to, co mają napisać, o co chodzi. Jednocześnie sami sobie odpowiedzieli na te pytania i przystąpili do pracy, która trwała 5 minut po czym wrócili do pokoju głównego. Tutaj czekały już na nich kolejne pytania: What questions do you have? Where can you use it? Wyznaczyłam kolejne 5 minut i przeniosłam ich do pokoi. Tym razem, dołączyłam do każdego z pokoi, aby przysłuchać się i zobaczyć jak pracują. Część uczniów udostępniła tablicę i zapisywała na niej wszystkie pomysły. W innych grupach dyktowali sobie na wzajem i zapisywali na kartkach. Później przesłali mi zdjęcia na chat. Zauważyłam, że lekcja nabrała tempa, ożywiła się. Były rozmowy, których bardzo brakowało. Dostali nowe narzędzie i zaangażowali się. Tutaj wydłużyła się praca o trzy minuty. Dzielili się przemyśleniami i budowali pytania. W rozmowach z niektórymi uczniami dowiedziałam się, że przypomniało im się również wiele zagadnień gramatycznych. Budowali zdania z użyciem różnych czasów i konstrukcji. Poprawiali siebie na wzajem.
Następnie nadszedł czas na trzecie pytanie: What does the topic make you want to explore? A więc czas na zapisanie tego, co jeszcze chcieliby się dowiedzieć w tym temacie. Tutaj pojawiały się pytania dotyczące różnych aspektów. Jedni zapisali czego chcą się jeszcze nauczyć, co sprawia im trudność, a jeszcze inni jak zgłębić temat wybranego zagadnienia. Nie spodziewałam się, że w tak różnych kierunkach pójdzie każda z grup.
Widząc jak angażują się w pracę kolejny raz wykorzystałam rutynę. Tym razem do przypomnienia uczniom czasu Present Perfect. Po przejściu przez wszystkie trzy pytania poprosiłam uczniów o zaznaczenie kolorami (metoda świateł) w jakim stopniu rozumieją wybrane zagadnienia. Pozwoliło mi to na skupienie się na tym, co sprawia im najwięcej trudności, a następnie na utrwalaniu tych zagadnień.
Właściwie to nie ja im przypominałam struktury gramatyczne, tylko oni sami pracując w małych grupkach (3-4 osobowych) przypomnieli sobie wszystko w tym temacie, a więc: budowa zdań, określenia czasu i zastosowanie. Nadmienię tutaj, że jest to klasa integracyjna licząca 14 osób, o bardzo zróżnicowanych umiejętnościach językowych. Jestem wychowawczynią tej klasy i od samego początku, czyli od klasy czwartej wprowadzam wiele nowych elementów, w celu usprawnienia procesu uczenia się moich wychowanków. Piszę tutaj o tym dlatego, żeby wyjaśnić, skąd pojawiła się metoda świateł w rutynach. Od klasy czwartej wprowadzaliśmy w naszej placówce ocenianie kształtujące (OK). Wybrane elementy OK stosuję do dziś.
Kolejny temat, do którego wprowadzałam uczniów z wykorzystaniem rutyny Myśl, kombinuj, badaj to Safe Internet Day. Sprawdzenie co wiedzą o bezpieczeństwie w internecie, generowanie pomysłów i stawianie głębszych pytań dotyczących bezpiecznego poruszania się w wirtualnym środowisku bardzo zaangażowało dzieci w wyniku czego nie tylko poszerzyliśmy zasób słownictwa w języku angielskim i przypomnieli sobie wybrane struktury gramatyczne, ale również rozwijaliśmy umiejętność komunikowania się w j. angielskim. Zgłębiali wiedzę ogólną i umiejętności językowe oraz wzięli udział w Tygodniu Bezpiecznego Internetu. Rutyna okazała się również bardzo pomocna w wprowadzeniu do nowego tematu. Tym razem Family rules for teens. Przeszliśmy przez czasowniki modalne: can/ can’t, need, must, musn’t. Wygenerowali niezliczoną ilość pytań. Taki wstęp ułatwił wyszukiwanie informacji w tekście, rozumienie użytego słownictwa i zagadnień gramatycznych. Kilku uczniów powiedziało mi, że: ,,Fajna jest ta rutyna. Mogę sobie z kolegami przypomnieć znaczenie słów”. Myślę, że peer learning, o którym wspominałam we wcześniejszym wpisie jet tutaj bardzo widoczny i widać jak bardzo jest potrzebny.
Przejdźmy do klas ósmych.
W klasach ósmych wykorzystałam rutynę w powtórkach z wybranych działów. Najpierw Art in human life, a następnie Healthy lifestyle (w klasie siódmej wprowadzenie do tego tematu, a w ósmej powtórzenie) i czasy oraz inne struktury gramatyczne. Tutaj rutyna pozwoliła usprawnić proces uczenia się moich uczniów. Jak już pisałam wcześniej, do tej pory rozmawiałam z dwoma lub trzema uczniami podczas zajęć. Miałam wrażenie, że uczniów nie ma na lekcji. Były tylko ich awatary. Zapytanie kogoś oznaczało, że zaraz przestaje mu działać mikrofon lub zupełnie znika z lekcji. Rutyny ożywiły lekcje i pobudziły uczniów do pracy. Stały się bodźcem, którego potrzebowałam również ja. Trudno prowadzi się zajęcia jeśli ,,po drugiej stronie” nikt nie reaguje. Teraz lekcje języka angielskiego są o wiele bardziej angażujące uczniów do pracy. Ja mam możliwość przyjrzenia się temu, na co zwrócić uwagę w przygotowaniu ich do egzaminu.Zdalna nauka stawia przede mną wiele wyzwań i tutaj z pomocą przyszły rutyny MK.
Rutyny Myślenia Krytycznego wprowadzam we wszystkich oddziałach, w których uczę. Zaczęłam od najstarszych uczniów i stopniowo przeszłam do tych najmłodszych, czyli klasy czwartej.
W klasie czwartej zastosowałam rutynę Myśl, kombinuj, badaj bez dzielenia uczniów na grupy. Tutaj pracowaliśmy wspólnie. Jest to 24-osobowy oddział. Fantastycznie pracują podczas zajęć zdalnych. Chętnie angażują się w każdą zaproponowaną im aktywność. Na wstępie zajęć zastosowałam rutynę, by określić co już potrafią. Tutaj praca wyglądała nie co inaczej. Pytania stawiałam w języku polskim. Z pomocą rutyny Myśl, badaj, kombinuj chciałam ustalić obecny poziom znajomości czasu Present Simple ponieważ kolejny rozdział ma być poświęcony właśnie temu czasowi. W pierwszym pytaniu wypisali wszystko co im przyszło do głowy. Pojawiło się m.in.: do, does, don’t, doesn’t, -s, -es, zapisali przykłady, które przyszły im do głowy. W pytaniu drugim: Gdzie to można wykorzystać? Jakie masz pytania? – tutaj uczniowie napisali, że można wykorzystać ten czas, aby zapytać kolegę/ koleżankę o to, co lubi, a w trzecim pytaniu: Co Cię jeszcze zastanawia w tym temacie? pojawiły się kwestie związane z pisownią. To ostanie pytanie okazało się dla czwartoklasistów wyzwaniem. Może dlatego, że tutaj była gramatyka. Kiedy zastosowałam rutynę przy wprowadzaniu czynności dnia codziennego, przeszli bardo szybko przez wszystkie trzy etapy. Pozwoliło mi to przyjrzeć się temu, co już wiedzą i zaplanować dalszy proces uczenia się moich uczniów. Cały czas, który poświęciłam na to ok. 10 minut. Niewiele, a wniosło naprawdę wiele cennych informacji dla mnie jako nauczyciela. Pomogło w organizacji poszczególnych etapów lekcji.
Tutaj nadmienię jeszcze, że u starszych uczniów po porostu zapisuję pytania w notesie zajęć i udostępniam im mój pulpit, a u młodszych rysuję trzyczęściową tabelkę, w którą wpisują odpowiednie informacje.
Myślę, że dzięki temu, że rutyny mają tylko kilka kroków są fantastycznym narzędziem rozwijającym Myślenie Krytyczne, sprawiającym, że uczniowie poświęcaj czas na zastanowienie się o już potrafią, wiedzą , a nad czym chcą popracować lub czego chcą się dowiedzieć. Uważam, że rutyny doskonale sprawdzają się podczas wprowadzania nowego materiału jak również do zbadania tego, co już uczniowie wiedzą w danym temacie/ obszarze. Nie pochłaniają całych zajęć. Choć u mnie na początku zabrały trochę więcej czasu niż się spodziewałam. Jednak nie był to czas zmarnowany. Wbrew pozorom lekcja była o wiele bardziej interesującą dla moich uczniów. Skąd to wiem? Sami mi o tym powiedzieli. Dla mnie mniej stresująca. Ale co najważniejsze, powtórzyliśmy bardzo wiele treści, w bardzo przyjazny sposób. Widzę, że ważne jest systematyczne stosowanie tych rutyn. Stosujemy je na prawie każdych zajęciach. Uczniowie nabierają wprawy w ich wykorzystaniu. Nawet ci najmłodsi. Dzięki nim zaczynają również rozwijać umiejętność mówienia w języku angielskim.
Bibliografia:
- Winiarek Maciej, TOC dla Edukacji
- http://pz.harvard.edu/thinking-routines