A może do zmierzenia się z poezją zaprosić rutyny MK?

A może do zmierzenia się z poezją zaprosić rutyny MK?

Omawianie poezji na lekcjach języka polskiego budzi wiele emocji, zarówno ze strony uczniów, jak i nauczycieli. „Znowu poezja? Nudy! Nic nie rozumiem! Po co to komu?”. Tego typu komentarze usłyszał nie jeden polonista, któremu z kolei sen z powiek spędza problem, w jaki sposób zachęcić swoich podopiecznych, żeby chociaż chcieli zerknąć w stronę tekstu niepisanego prozą. I tu przychodzi olśnienie. A może do zmierzenia się z poezją zaprosić rutyny MK?

Od razu zapowiem, że temat nie jest łatwy i przyjemny. Wiersz Szymborskiej „Terrorysta, on patrzy”. Lekcję proponuję zacząć od pokazania uczniom fotografii.

 

 

Uruchamiamy rutynę „Widzę – Myślę – Zastanawiam się“. To będzie nasz wstęp do rozważań o … no właśnie o czym? Jeszcze tego nie wiem, zdecydują uczniowie, którzy w tym momencie siłą rzeczy muszą się zatrzymać, dokonać obserwacji, potem interpretacji, a następnie wskazać kierunek naszych rozważań. Nie bójmy się tego! To może nas poprowadzić w całkiem nowe, nieprzewidywalne rejony, a naszym uczniom pomoże odróżniać fakty od opinii oraz zakwestionować własne przekonania.

Kolejny etap lekcji to odczytanie wiersza Szymborskiej pt. „Terrorysta, on patrzy”.

Bom­ba wy­buch­nie w ba­rze trzy­na­sta dwa­dzie­ścia.
Te­raz mamy do­pie­ro trzy­na­stą szes­na­ście.
Nie­któ­rzy zdą­żą jesz­cze wejść.
Nie­któ­rzy wyjść.

Ter­ro­ry­sta już prze­szedł na dru­gą stro­nę uli­cy.
Ta od­le­głość go chro­ni od wszel­kie­go złe­go
no i wi­dok jak w ki­nie:

Ko­bie­ta w żół­tej kurt­ce, ona wcho­dzi.
Męż­czy­zna w ciem­nych oku­la­rach, on wy­cho­dzi.
Chło­pa­ki w dżin­sach, oni roz­ma­wia­ją.
Trzy­na­sta sie­dem­na­ście i czte­ry se­kun­dy.
Ten niż­szy to ma szczę­ście i wsia­da na sku­ter,
a ten wyż­szy to wcho­dzi.

Trzy­na­sta sie­dem­na­ście i czter­dzie­ści se­kund.
Dziew­czy­na, ona idzie z zie­lo­ną wstąż­ką we wło­sach.
Tyl­ko że ten au­to­bus na­gle ją za­sła­nia.

Trzy­na­sta osiem­na­ście.
Już nie ma dziew­czy­ny.
Czy była taka głu­pia i we­szła, czy nie,
to sie zo­ba­czy, jak będą wy­no­sić.

Trzy­na­sta dzie­więt­na­ście.
Nikt ja­koś nie wcho­dzi.
Za to jesz­cze wy­cho­dzi je­den gru­by łysy.
Ale tak, jak­by szu­kał cze­goś po kie­sze­niach i
o trzy­na­stej dwa­dzie­ścia bez dzie­się­ciu se­kund
wra­ca po te swo­je mar­ne rę­ka­wicz­ki.

Jest trzy­na­sta dwa­dzie­ścia.
Czas, jak on się wle­cze.
Już chy­ba te­raz.
Jesz­cze nie te­raz.
Tak, te­raz.
Bom­ba, ona wy­bu­cha.

 

Po jego przeczytaniu dzielimy uczniów na 5 grup – pierwsza „wejdzie w buty” terrorysty, druga właściciela baru, trzecia przypadkowego świadka, czwarta – poetki/autorki tego wiersza, a piąta mężczyzny, który tuż przed wybuchem zdążył opuścić miejsce wypadku. Każda z grup poszuka odpowiedzi na pytanie „Jaki jest cel i konsekwencje ataku terrorystycznego?”, przyjmując perspektywę swojego bohatera. Znawcy tematu bez problemu rozpoznają rutynę „Różne punkty widzenia”, która służy przede wszystkim zrozumieniu, że każda strona konfliktu reprezentuje „swoje racje” i to jest powód, dlaczego tak trudno się porozumieć i rozwiązać skomplikowane przez to jeszcze bardziej problemy.

Ważnym elementem tej rutyny jest uważne wysłuchanie prezentacji kolegów i koleżanek zakończone podsumowaniem, postawieniem pytań i próbą udzielenia na nie odpowiedzi, np. „Co nam uzmysłowił ten tekst? Na co zwrócił uwagę? Jakie emocje poruszył?”.

Na zakończenie zajęć proponuję wykorzystać rutynę „Double Bubble”, która polega na wskazaniu części wspólnych oraz różnic w określonym przez nas temacie. Dzięki tej rutynie uczniowie mogą dosłownie „zobaczyć” swoje przemyślenia, ponieważ wykorzystuje ona graficzne modele.

Powróćmy jeszcze raz do zdjęcia, które pojawiło się na początku lekcji. Przed uczniami pojawia się zadanie : „Co łączy zdjęcia z wierszem Szymborskiej? Co je od siebie odróżnia?”. Swoje pomysły uczniowie wpisują w odpowiednie pola, dzięki czemu od razu mogą zobaczyć cechy wspólne fotografii i utworu literackiego oraz to, co różni oba teksty kultury. Siłą rzeczy pojawia się pytanie – „Co do Ciebie mocniej przemawia? Fotografia, obraz czy wiersz, słowo? Dlaczego?”.

Poniżej wykres, w którym uczniowie zapisują swoje odpowiedzi.

Fotografie                                                              wiersz Szymborskiej

 

Ta lekcja to jedynie propozycja, punkt wyjścia, moi uczniowie podjęli wyzwanie, może uda mi się namówić również Ciebie?